Mansa Musa

Mansa Musa (±1312-1337) was die negende mansa (koning)^[1] van die koninkryk Mali. Hierdie Middeleeuse koning word beskou as die rykste mens van alle tye.^[2]

Musa (ook Moussa) het regeer oor die Islam-staat Mali wat destyds so groot was as die hedendaagse Wes-Europa. Sy geskatte rykdom was ‘n 400 miljard Amerikaanse dollar. Dit was te danke aan die slawehandel, die verkoop van sout en goud, die gunstige ligging aan die Nigerrivier en die ontwikkeling van handelsroetes oor die Sahara na Noord-Afrika en Egipte in die besonder.

Timboektoe ontwikkel in sy tyd as ‘n sentrum van Islam-geleerdheid. Groot moskees is gebou, biblioteke ontwikkel en die Universiteit van Sankoré gevestig.

Dit is bekend uit plaaslike manuskripte en reisigerverslae dat Mansa Musa se rykdom hoofsaaklik afkomstig was van die Mali-ryk wat die handel in sout uit noordelike streke beheer en belas het en veral van goud wat gepan en ontgin is in die goudryke streke in die suide: Bambuk, Wangara, Bure, Galam, Taghaza en ander sulke koninkryke oor baie eeue. Oor 'n baie lang tydperk het Mali 'n groot reserwe goud geskep. Daar word ook vermoed dat Mali betrokke was by die handel in baie goedere soos ivoor, slawe, speserye, sy en keramiek. Daar is egter tans min bekend oor die omvang of meganika van hierdie ambagte.^[3][4] Ten tyde van Musa se troonbestyging het Mali grootliks bestaan uit die gebied van die voormalige Ghana-ryk, wat Mali verower het. Die Mali-ryk het bestaan uit grond wat nou deel is van Guinee, Senegal, Mauritanië, Gambië en die moderne staat Mali.

Musa het in 1324 op Hajj na Mekka gegaan en met 'n enorme gevolg en 'n groot voorraad goud gereis. Op pad het hy tyd in Kaïro deurgebring, waar sy weelderige geskenke na bewering die waarde van goud in Egipte merkbaar beïnvloed het en die aandag van die breër Moslemwêreld getrek het. Musa het die grense van die Mali-ryk uitgebrei, veral deur die stede Gao en Timboektoe by sy grondgebied in te sluit. Hy het nouer bande met die res van die Moslemwêreld gesoek, veral die Mamluk en Marinid Sultanate. Hy het geleerdes uit die breër Moslemwêreld gewerf om na Mali te reis, soos die Andalusiese digter Abu Ishaq al-Sahili, en het gehelp om Timboektoe as 'n sentrum van Islamitiese leer te vestig. Sy bewind word geassosieer met talle konstruksieprojekte, insluitend 'n deel van die Djinguereber-moskee in Timboektoe. Musa se bewind word dikwels beskou as die hoogtepunt van Mali se mag en aansien.

1. ↑ Levtzion 1963, p. 353
2. ↑ Mulroy, Clare. "The richest person who ever lived had unimaginable wealth. Inside the world's wealthiest". USA TODAY (in Engels (VSA)). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 27 Desember 2022. Besoek op 24 Desember 2022.
3. ↑ "Mansa Musa (Musa I of Mali) | National Geographic Society". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 19 Augustus 2022. Besoek op 6 September 2022.
4. ↑ Rodriguez, Junius P. (1997). The Historical Encyclopedia of World Slavery (in Engels). ABC-CLIO. p. 449. ISBN 978-0-87436-885-7. Besoek op 3 Mei 2023.